W ostatnich latach można zauważyć zwiększone zainteresowanie wykorzystaniem wszczepialnych systemów dostępu do dużych naczyń o długotrwałym zastosowaniu (tzw. portów naczyniowych) w leczeniu chorych na raka (szczególnie poddawanych chemioterapii).
Wskazania do zastosowania portu
Porty naczyniowe należy bezwzględnie stosować u pacjentów,u których:
- nie ma możliwości wkłucia się do żył obwodowych lub wkłucia takie są utrudnione
- występują ostre odczyny naczyniowe na podawane leki
- stosowane są silnie drażniące leki
- przewiduje się powtarzane cykle chemioterapii lub wielogodzinne i wielodniowe wlewy
Przeciwwskazania do założenia portu
- czynna infekcja
- miejscowe zmiany zapalne lub inne zmiany skórne w okolicy planowanej implantacji
- niewyjaśniona skaza krwotoczna w wywiadzie
- liczba płytek krwi poniżej 40 000/mm³
- leczenie pochodnymi kwasu acetylosalicylowego w ciągu ostatnich 7 dni
- leczenie doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi
Założenie portu należy poprzedzić oceną ryzyka wystąpienia powikłań. Ocena musi obejmować badania podmiotowe (z uwzględnieniem objawów zaburzeń w układzie krzepnięcia, rodzaju stosowanych leków), badanie przedmiotowe (z uwzględnieniem oceny miejsca zabiegu), badania dodatkowe (ocena stanu układu krzepnięcia oraz morfologii krwi z wzorem odsetkowym i liczbą płytek krwi).
W przypadku występowania wymienionych wcześniej przeciwwskazań do wykonania implantacji poru naczyniowego sugeruje się:
- czynne zakażenia- wykonanie zabiegu dopiero po ustąpieniu /wyleczeniu zakażenia
- zmiany miejscowej- wybór bardziej dogodnej okolicy implantacji
- neutropenię spowodowaną chemioterapią – uzyskanie wartości bezpiecznych (liczba granulocytów obojętnochłonnych > 1000/mm³) samoistnie lub w wyniku zastosowania cytokin hematopoetycznych
Warunki organizacyjne bezpiecznej implantacji
Bezpieczna implantacja portu naczyniowego wymaga spełnienia następujących warunków:
→ implantacji w warunkach sali operacyjnej z zapewnieniem warunków sterylności chirurgicznej;
→ podczas zabiegu implantacji lub po jego zakończeniu konieczna jest kontrola radiologiczna położenia cewnika;
Przedstawionych powyżej warunków implantacji powinno się bezwzględnie przestrzegać w celu zachowania bespieczeństawa zabiegu.
Obserwacja po implantacji portu
Do kryteriów,które muszą być spełnione przed wypisaniem chorego do domu po zabiegu implantacji portu, należą:
- wykonanie i ocena pooperacyjnej radiografii klatki piersiowej
- nieobecność objawów odmy opłucnowej, krwawienia do jam opłucnowych
- stabilny stan ogólny
- stabilne wartości ciśnienia tętniczego,tętna i liczby oddechów
- brak objawów krwawienia miejscowego
- nieobecność istotnego bólu
- nieobecność duszności
Choremu przy wyjściu ze szpitala do domu powinna towarzyszyć osoba dorosła. Przed wypisaniem ze szpitala, pacjenta należy poinformować o możliwościach wystąpienia powikłań. Jako objawy niepokojące powinny być wymienione: duszność, ból w klatce piersiowej, ból w miejscu założenia portu, krwawienie z rany lub narastający krwiak podskórny,gorączka.
Chory powinien zostać poinformowany o sposobie uzyskania pomocy w wypadku zauważenia wymienionym objawów (gdzie i jak szukać pomocy). Pacjent również powinien zostać poinformowany, kiedy może użyć portu, kiedy i gdzie zmienić opatrunek, zdjąć szwy skórne, jak postępować w razie bólu rany pooperacyjnej.