Czy rak boli? Oficjalne dane pokazują, że około 80 % chorych na nowotwór odczuwa ból , a prawie 100 % pacjentów z przerzutami nowotworowymi potrzebuje stałego leczenia przeciwbólowego.
Towarzyszący ból znacząco pogarsza jakość życia, często też utrudnia prowadzenie terapii. Warto zatem wprowadzić leczenie przeciwbólowe, które odpowiednio po prowadzone zagwarantuje ulgę w cierpieniu.
Pacjent ma prawo domagać się leczenia bólów towarzyszących chorobie nowotworowej.
Bóle nowotworowe nie tylko zaburzają funkcjonowanie układu oddechowego, nerwowego czy krążenia ale także mają negatywny wpływ na psychikę, nieustannie przypominając o istnieniu choroby, często wywołując depresję.
Z powodu nieuśmierzonego bólu cierpi nie tylko sam chory, ale także jego rodzina.
Ból w chorobie nowotworowej może być spowodowany:
- nowotworem lub przerzutami nowotworowymi- bóle spowodowane rozrostem nowotworu, uciskiem guza na nerwy, przerzutami do kości czy też innych narządów.
- Leczeniem przeciwnowotworowym- wskutek przeprowadzonych operacji (np. ból po biopsji, ból tkanek naruszonych podczas operacji, bóle poamputacyjne). Wskutek prowadzonej chemioterapii (ból spowodowany przez stosowane w leczeniu środki chemiczne)
- wyniszczeniem nowotworowym- bóle spowodowane występującymi biegunkami, zaparciami, zapaleniem błon śluzowych
Ponadto u pacjentów leczonych przewlekle opioidami może występować tzw. Ból końca dawki, pojawiający się regularnie, przed porą podania kolejnej porcji leku przeciwbólowego.
Jak przebiega leczenie bólu?
Stosowane są różne leki przeciwbólowe, których dawki są dobierane indywidualnie, w zależności od rodzaju i nasilenia bólu. Ponadto Pacjent może otrzymać leki adjuwantowe (uzupełniające).
Podawanie leków choremu jest zależne od stopnia natężenia bólu zgodnie z podziałem leków przeciwbólowych na trzy grupy:
I stopień: leki nieopioidowe- stosowane przy bólu o niewielkim nasileniu np. paracetamol, metamizol, niesteroidowe leki przeciwbólowe.
II stopień: słabe opioidy- stosowane przy umiarkowanym i silnym bólu np. Tramadol, kodeina.
III stopień: silne opioidy- stosowane przy bardzo silnych bólach: morfina, fentanyl, metadon
Rodzaje leków powinny być dobrane indywidualnie dla każdego pacjenta, w miejsce najpopularniejszych tabletek można stosować m.in. Krople, aerozole, roztwory wodne.
W przypadku pacjentów, którzy nie mogą przyjmować leków doustnie, leki przeciwbólowe powinny być podane w innej formie np. plastrów czy drogą stałego wlewu podskórnego.
Do niedawna uważano, że terapię przeciwbólową należy rozpocząć od leków słabiej działających, a w razie potrzeby stopniowo przechodzić do leków silniejszych. Dziś często jako pierwsze zostają podawane leki silniejsze, by jak najszybciej złagodzić ból.
Najważniejszą zasadą skutecznego leczenie bólu nowotworowego jest regularne przyjmowanie leków w ściśle określonych porach. Tę zasadę pacjenci często lekceważą, sądząc, że jeśli ból minął, to nie trzeba przyjmować leków. Narażają się w ten sposób na powrót dolegliwości bólowych.
Inne rodzaje leczenia bólu
Niektóre rodzaje bólu można łagodzić przy pomocy metod niefarmakologicznych, np. za pomocą:
- hipertermii
- radioterapii
- inwazyjnych metod leczenia bólu, wykonywane w ściśle określonych przypadkach
Jeśli standardowa terapia zwalczania bólu nie wystarcza, pacjent powinien zgłosić się do poradni leczenia bólu. Często zdarza się, że do skutecznej walki z bólem- z uwagi na jego wielopłaszczyznowość- konieczna okazuje się pomoc psychologa. Czynniki psychologiczne wpływają bowiem w znacznym stopniu na odczuwanie bólu.
Ból w chorobie nowotworowej, zwłaszcza w ostatnim jej stadium, można nazwać bólem totalnym. Wtedy ważne jest by zarówno personel sprawujący opiekę nad chorym, jak jego bliscy mieli tego świadomość i w tych najtrudniejszych momentach życia otoczyli go odpowiednią opieka i zrozumieniem.