Rzadko który organ naszego ciała jest tak wrażliwy i tak szybko uwidacznia niedobór witaminy C, jak skóra. Nic dziwnego, zważywszy, że aż 75% skóry właściwej stanowi kolagen. Skóra zawiera wysokie jej stężenie, które z jednej strony przyczyniają się do powstawania włókien elastycznych, a z drugiej- chronią przed niszczycielskim działaniem powstających pod wpływem takich czynników środowiska zewnętrznego jak np. Promieniowanie UV wolnych rodników tlenowych.
Pojawiające się u kobiet w dojrzałym wieku zmarszczki często są przyczyną gorszego samopoczucia, skłaniając je do wydawania częstokroć olbrzymich kwot pieniędzy na ich redukcję. Badania wskazują, że duże spożycie witaminy C przez kobiety w średnim wieku chroni przed zmarszczkami i suchością skóry, natomiast wysoka konsumpcja praktycznie jej pozbawionych tłuszczów nasyconych oraz węglowodanów zwiększa ryzyko ich wystąpienia.
Gdy wspominamy o roli witaminy C w metabolizmie żelaza, większość osób kojarzy ją jedynie ze zwiększonym wchłanianiem tego pierwiastka. Natomiast kwas askorbinowy stymuluje syntezę ferrytyny-białka transportującego żelazo, chroni je przed rozpadem w wyniku enzymów, zapobiega wydostawaniu się żelaza z komórek. Reasumując- w warunkach fizjologicznych witamina C zaspokaja praktycznie całe zapotrzebowanie na żelazo w naszym organizmie, działając na wszystkich etapach jego transportu.
WITAMINA C A UKłAD ODPORNOŚCIOWY
Nasz organizm oszczędnie gospodaruje swoimi zasobami- utrzymanie liczebnej armii żołnierzy w sytuacji pokoju jest nieekonomiczne, natomiast w przypadku wojny, jaką stanowi infekcja, mnoży ich liczbę-limfocytów- tysiąckrotnie, stosownie do liczby i rodzaju agresora. Witamina C poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego poprzez zwiększenie proliferacji (namnażaniu się) białych ciałek krwi oraz blokowanie drogi ich apoptozy, czyli przedwczesnej śmierci. Przyczynia się także do stymulacji produkcji interferonu- podstawowego narzędzia do walki z wirusami, a także zwiększa aktywność białych ciałek krwi.
Wiele projektów badawczych wykazało, że suplementacja witaminą C w dawce poniżej 200 mg/dobę przez okres od 3 tygodni do 6 miesięcy nie miała wpływu na częstość występowania przeziębień w całej populacji osób narażonych na stres. Metaanaliza badań wykazała, że podaż witaminy C doprowadziła do skrócenia czasu trwania choroby u dzieci o 14%, a u dorosłych o 8%. Suplementacja witaminy C i cynku poprawia wyniki leczenia zapalenia płuc, biegunki i malarii, zwłaszcza u dzieci w krajach rozwijających się.
WITAMINA C A CHOROBY PRZEWODU POKARMOWEGO
Niewiele osób ma świadomość wpływu witaminy C na przemianę cholesterolu do kwasów żółciowych,a tym samym na ryzyko rozwoju chorób pęcherzyka żółciowego. Wysoki poziom witaminy V w surowicy krwi chroni kobiety przed chorobami pęcherzyka żółciowego. Obserwacja ponad 70 tys. kobie w wieku od 35-65 lat z Nurses’Health Study wykazała, że duże spożycie warzyw i owoców zmniejsza ryzyko cholocystekomii (usunięcia pęcherzyka żółciowego). Sama suplementacja witaminą C również zmniejsza ryzyko chorób pęcherzyka żółciowego- u osób ją przyjmujących zmienia się skład żółci i czas enukleacji z 2 dni w grupie bez witaminy C do 7 dni w grupie przyjmującej witaminę C.
Witamina C jest aktywnie wydzielana do soku żołądkowego. Terapia blokerami pompy protonowej obniża stężenie witaminy C w soku żołądkowym, prowadząc do wzrostu poziomów związków nitrozowych. Istnieją doniesienia, że IPP zmniejszają także biodostępność spożytej witaminy C, zwłaszcza u osób z infekcją Helicobacter pylori. Przyjmowanie preparatów z witaminą C zwiększa jej stężenie w soku żołądkowym, choć u osób z zapaleniem błony śluzowej żołądka nawet po suplementacji jej poziom jest niższy niż u osób zdrowych.
BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA WITAMINY C
Witamina C w wysokich dawkach nie jest toksyczna. W przypadku dużego spożycia, kwas askorbinowy i jego metabolity są wydalane przez nerki. Brak jest badań potwierdzających poważne działania niepożądane po podaniu doustnym. Choć witamina C jest metabolizowana do szczawianów, spożycie jej w wysokich dawkach nie powoduje wzrostu ryzyka kamicy nerkowej, dzięki fizjologicznym mechanizmom w postaci regulacji absorpcji z przewodu pokarmowego, reabsorpcji w kanalikach nerkowych oraz limitu przetwarzania kwasu askorbinowego do szczawianów. Pacjenci z nawracającą kamicą nerkową oraz pacjenci z niewydolnością nerek powinni ograniczyć przyjmowanie witaminy C do 100mg/dzień. Badania przeprowadzone w Harvard Prospective Health Professional Follow-Up Study wykazało, że grupa spożywająca witaminę C (powyżej 2000mg/dzień) miała niższe ryzyko powstania kamicy nerkowej niż grupa o najniższym jej spożyciu. Duże dawki witaminy B6 mogą zmniejszyć ryzyko wytwarzania szczawianów.
Witaminę C cechuje bardzo dobra rozpuszczalność: 70-80% spożytej dawki jest wchłaniana w dwunastnicy i jelicie cienkim. Jej wchłanianie mogą upośledzać wymioty, brak łaknienia, zaburzenia czynności jelit, trawienia oraz wchłaniania, palenie papierosów i stosowanie niektórych leków. Zapasy witaminy C w organizmie są niewielkie, przeciętnie wynoszą 20-32 mg/kg masy ciała. W organizmie znajduje się ok. 1500-5000 mg witaminy C, w surowicy jej stężenie wynosi 11-114 umol/l. Gdy jej ilość spada poniżej 1500mg, tj. Poniżej poziomu 65 umol/l, kwas askorbinowy przestaje być wydzielany z moczem.
Przytoczone dane bezspornie wskazują, że witamina C jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wszystkich układów organizmu człowieka. Jej niedobór może prowadzić do zaburzenia jego sprawności, przyczyniając się do rozwoju szeregu schorzeń, jak np. Nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, miażdżycy lub nowotworów.